Από τον 14χρονο Αχμάντ που γιόρτασε για πρώτη φορά τα γενέθλιά του φέτος, μέχρι το 12χρονο κορίτσι από το Αφγανιστάν που είδε τους γονείς της να χάνονται μέσα στη θάλασσα του Αιγαίου.
Μέσα σε 7 μήνες λειτουργίας, τουλάχιστον 256 ασυνόδευτα παιδιά βρήκαν υποστήριξη μέσα από το πρόγραμμα της ΜΕΤΑδρασης «Δίκτυο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων».
Στόχος του προγράμματος είναι η εξατομικευμένη υποστήριξη των παιδιών αυτών και η διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασυνόδευτων παιδιών.
Υπολογίζεται ότι χιλιάδες παιδιά έρχονται μόνα τους στην Ελλάδα, έχοντας χάσει τους γονείς τους ή έχοντας χωριστεί απ’ αυτούς. Τα παιδιά αυτά έρχονται από χώρες όπου επικρατούν βία και συγκρούσεις, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν και κατά συνέπεια αποτελούν μια από τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Το Δίκτυο Επιτροπείας έχει 13 ειδικά εκπαιδευμένα μέλη στην Αθήνα, τη Λέσβο, τη Σάμο και την Ορεστιάδα. Από τα συνολικά 256 παιδιά που ανέλαβαν (150% περισσότερα από τον προβλεπόμενο στόχο), τα 38 ήταν κορίτσια και τα 218 αγόρια, ηλικίας από 6 μηνών μέχρι 18 ετών. Από αυτά τα 109 παιδιά ήταν από το Αφγανιστάν και τα 108 από τη Συρία.
Μέσα σε αυτό το διάστημα το Δίκτυο Επιτροπείας πραγματοποίησε 3.072 ενέργειες που αφορούσαν κυρίως σε συναντήσεις με τα παιδιά. Περιλαμβάνουν επίσης άλλες ενέργειες όπως από το να προσφέρουν βοήθεια για να έχουν πρόσβαση σε άσυλο (τα παιδιά κάτω των 14 ετών δεν μπορούν να υπογράψουν και υπογράφει ο Επίτροπος που έχει οριστεί υπεύθυνος), να έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση όσο διάστημα βρίσκονται στη χώρα, ή ακόμη την συνοδεία τους από τα σύνορα σε κάποια δομή φιλοξενίας.
Όπως εξήγησαν τα μέλη της οργάνωσης στην ημερίδα που έγινε σήμερα Τετάρτη για να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα του προγράμματος, το πρώτο βήμα είναι ο εντοπισμός του ασυνόδευτου ανηλίκου. Κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο. Ακολουθεί η μεταφορά του και η τοποθέτηση σε κάποιο Ειδικό Χώρο Παραμονής Αλλοδαπών (ΕΧΠΑ) ή Κέντρο Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) για να καταγραφεί από την υπηρεσία πρώτης υποδοχής. Μόλις χαρακτηριστούν ως ασυνόδευτα και ενημερωθεί ο εισαγγελέας, τα μέλη της οργάνωσης κάνουν αίτηση για την έκδοση Εισαγγελικής Διάταξης. «Ο εισαγγελέας ορίζεται ως ειδικός επίτροπος, ωστόσο είναι απογυμνωμένος από τα μέσα και τα εργαλεία για να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο καθήκον. Δεν έχουν συσταθεί οι νομικές υπηρεσίες που να επιτρέπουν να εφαρμόζεται ό,τι ορίζει ο νόμος, ενώ η Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων είναι υποστελεχωμένη» εξήγησε κατά τη σημερινή παρουσίαση του προγράμματος η αντιεισαγγελέας ανηλίκων Αθηνών Κατερίνα Κολιοκώστα.
Τα 13 ειδικά εκπαιδευμένα μέλη του Δικτύου, μέσα από αυτή την 7μηνη εμπειρία, έχουν έρθει πολύ κοντά με τα παιδιά, έχουν συγκινηθεί, έχουν υπάρξει «μάνες», έχουν ξενυχτήσει σε νοσοκομεία, δίπλα σε άρρωστα παιδιά, βοήθησαν για να επανενωθούν με την οικογένειά τους ή συγγενείς τους, συνόδευσαν τα παιδιά στην πρώτη τους μέρα στο σχολείο, οργάνωσαν δραστηριότητες και πάρτι.
Ιστορίες παιδιών
Η Χριστίνα Δημάκου είναι μέλος του Δικτύου και ένα από τα 13 ειδικά εκπαιδευμένα άτομα που φροντίζουν και υποστηρίζουν ασυνόδευτα ανήλικα στην Ελλάδα. Στη Λέσβο, όπου δουλεύει, βιώνει καθημερινά πολλές έντονα φορτισμένες στιγμές. Η ιστορία που διηγήθηκε είναι πρόσφατη, του προηγούμενου Σαββάτου. Οπότε και χρειάστηκε να τρέξει δίπλα σε ένα 12χρονο κορίτσι από το Αφγανιστάν. Βρέθηκε σώο σε ναυάγιο στα ανοιχτά του νησιού.
Ο πατέρας της μικρής στην πατρίδα της ήταν φωτορεπόρτερ. Επειδή στη δουλειά του κάλυπτε πολιτικά γεγονότα και συνεργαζόταν με αμερικανικά κανάλια, η δουλειά του έγινε επικίνδυνη. Έτσι αποφάσισε να φύγει από τη χώρα. Πήρε την οικογένειά του, τη γυναίκα του και τα 3 του παιδιά, από Καμπούλ στην Τεχεράνη, από την Τεχεράνη στην Τουρκία και από την Τουρκία σε ένα σκάφος με άλλα 400 άτομα.
Στη διάρκεια της διαδρομής μέχρι την Ελλάδα έπεσαν σε μια απίστευτη κακοκαιρία, με αποτέλεσμα το πλοίο να σπάσει στα δύο και όλοι οι επιβαίνοντες να βρεθούν στη θάλασσα. Αμέσως ο πατέρας της βρήκε την μικρή 12χρονη, της έδωσε μερικά ξύλα από το σκάφος και της είπε να τα κρατήσει γερά, γιατί από αυτά εξαρτάται η ζωή της.
Ο πατέρας της τότε πήγε να βοηθήσει τα άλλα παιδιά της οικογένειά του. Σιγά-σιγά η μικρή παρασύρθηκε από τα κύματα, μέχρι που δεν μπορούσε να δει τους δικούς της.
Βρέθηκε από το λιμενικό σε μεγάλο σοκ στις ακτές της Λέσβου, ο λιμενάρχης και ο εισαγγελέας ανηλίκων ενημέρωσαν το Δίκτυο Επιτροπείας της ΜΕΤΑδρασης να αναλάβει τη φροντίδα του κοριτσιού. Η κ. Δημάκου έγινε ο φύλακας – άγγελός της μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες καταγραφής και να μεταφερθεί σε ξενώνα φιλοξενίας στην Αθήνα. «Εγώ φταίω. Εγώ είπα στον μπαμπά μου να πάμε στην Ευρώπη», της έλεγε η μικρή.
Μετά την μεταφορά της σε ξενώνα φιλοξενίας στην Αθήνα, ένα άλλο μέλος του Δικτύου ανέλαβε να τη φροντίζει, έως ότου γίνει η διαδικασία οικογενειακής επανένωσής της με συγγενή που βρέθηκε που ζει σε ευρωπαϊκή χώρα. «Με φροντίζει σαν την μαμά» είπε στην κ. Δημάκου όταν την βοηθούσε να βάλει τη ζώνη της στο αυτοκίνητο. «Και αυτή που σας περιέγραψα είναι μια σχέση μόλις 3 ημερών», σχολίασε συγκινημένη η κ. Δημάκου.
Ο 14χρονος που γιόρτασε για πρώτη φορά τα γενέθλιά του
Η ιστορία του 14χρονου Αχμάντ είναι διαφορετική και την διηγήθηκε η Πένυ Κεραμμιδά. Έφυγε μόνος του από τη χώρα του, αλλά οι λόγοι που τον ανάγκασαν να φύγει δεν του επέτρεπαν να ζητήσει άσυλο. Ήταν κλειστό παιδί. Κατάφερε να ανοιχτεί περισσότερο όταν μεσολάβησαν από το Δίκτυο για να ξανασυναντηθεί με έναν φίλο του που είχαν γνωριστεί σε κρατητήριο στα σύνορα και είχαν χαθεί μεταξύ τους, γιατί είχαν μεταφερθεί σε διαφορετικές δομές φιλοξενίας. Χάρη στο Δικτύου Επιτροπείας, είχα τη χαρά να έχει ένα πάρτυ για τα γενέθλιά του, το πρώτο του σε όλη του τη ζωή.
Ο τυφλός ποιητής Φαρχάτ
Η Νεφέλη Μπάμη μίλησε για την περίπτωση του νεαρού Αφγανού Φαρχάτ. Αν και τυφλός, ο Φαρχάτ ξεκίνησε μόνος του από το Ιράν, όπου ζούσε, να ταξιδέψει προς την Ευρώπη προκειμένου να φτάσει στη Γερμανία, όπου ζει ο μεγάλος του αδελφός.
Μετά την άφιξή του στην Ελλάδα ο Φαρχάτ επιχείρησε τρεις φορές να περάσει τα σύνορα της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ και τις τρεις συνελήφθη. Τότε αποφάσισε να ακολουθήσει τις νόμιμες διαδικασίες της οικογενειακής επανένωσης.
«Όταν τον ρώτησα πώς κατάφερε να φτάσει στην Ελλάδα όντας τυφλός, μου απάντησε: “Κρατώντας χέρια”. Αυτό λοιπόν θεωρώ ότι είναι το κλειδί για οποιοδήποτε βήμα, οποιουδήποτε ανθρώπου, είτε είναι πρόσφυγας, είτε Έλληνας που ζει στην κρίση: να έχουμε τη δυνατότητα να κρατήσουμε τα χέρια άλλων και να προχωρήσουμε», είπε η κ. Μπάμη. «Στο διάστημα που έμεινε στην Ελλάδα είχαμε τη δυνατότητα να εξελίξουμε τα όνειρά του. Γρήγορα κατάλαβα στις συναντήσεις μας ότι δεν έχει σημασία να δουλέψουμε πάνω στο παρελθόν ενός ανήλικου, αλλά στο μέλλον. Τα παιδιά αυτά είναι συντετριμμένα από τα γεγονότα που έχουν ζήσει» εξήγησε η κ. Μπάμη.
Το όνειρό του ήταν να γράψει ένα ποίημα, όπου να περιγράφει τα όσα έχει ζήσει και να το μελοποιήσει χρησιμοποιώντας μια παλιά περσική μελωδία. Και το έκανε.
Οι περιπτώσεις αυτών των παιδιών είναι λίγες μόνο από τα χιλιάδες παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΜΕΤΑδρασης Λώρα Παππά, 195.000 ασυνόδευτα ανήλικα έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου στην Ευρώπη το πρώτο δεκάμηνο του 2015, ενώ όλο το 2014 ο αντίστοιχος αριθμός ανερχόταν σε 90.000.
Το “Δίκτυο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων” χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ως EEA Grants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη.
