του Δρ. Πολυκρέτη Λεωνίδα
Τα βλαστοκύτταρα προβάλλονται σήμερα ούτε λίγο ούτε πολύ, ως πανάκεια. Ως ένα «θαυματουργό» ανθρώπινο βιολογικό υλικό που μπορεί να θεραπεύσει ένα πλήθος ασθενειών, από λευχαιμίες μέχρι τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Μεγάλες εταιρείες στις περισσότερες χώρες του κόσμου, προτρέπουν τους γονείς να αποθηκεύσουν ιδιωτικά, έναντι αμοιβής, τα βλαστοκύτταρα του παιδιού τους, προκειμένου να εξασφαλίσουν το μέλλον τόσο το δικό του όσο και της οικογένειάς του. Όταν γεννιέται ένα παιδί, το αίμα που παραμένει στον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα, περιέχει τα πολύτιμα βλαστοκύτταρα και παλαιότερα το πετούσαν. Τα βλαστοκύτταρα, είναι αρχέγονα κύτταρα, πριν να υποστούν διαφοροποίηση όπως δηλαδή περίπου το πρώτο ανθρώπινο κύτταρο που προκύπτει από την ένωση του ωαρίου με το σπερματοζωάριο. Θεωρητικά, αν αυτά τα κύτταρα συλλεγούν και πολλαπλασιαστούν, μπορούμε με την επίδραση διαφόρων παραγόντων, να τα μεταμορφώσουμε σε οποιοδήποτε κύτταρο του ανθρώπινου οργανισμού.
Έτσι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν κάποιο όργανο έχει υποστεί βλάβη ή νοσεί από κάποια ασθένεια και δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Για να χρησιμοποιηθούν ωστόσο για μεταμόσχευση θα πρέπει δότης και λήπτης να είναι συμβατοί. Όπως περίπου συμβαίνει και σε μία απλή μετάγγιση αίματος, μόνο που σε αυτήν την περίπτωση η πιθανότητα συμβατότητας είναι απείρως μικρότερη.
Γι’ αυτόν τον λόγο, στο παρελθόν συμβατοί δότες ήταν αδέλφια όπου η πιθανότητα να ταιριάζουν γενετικά είναι περίπου 30-50%. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση ανθρώπων χωρίς συμβατούς συγγενείς;; Ή άλλων χωρίς καθόλου συγγενείς; Η σοφή ιδέα των ερευνητών, υπήρξε η δημιουργία δημοσίων τραπεζών ομφαλοπλακουντιακού αίματος. Τραπεζών δηλαδή, όπου το κατεψυγμένο ομφαλοπλακουντιακό αίμα, θα φυλασσόταν και θα ταυτοποιούνταν , ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμο, σε όποιον συνανθρωπό μας το χρειαζόταν και ήταν ιστολογικά συμβατός.
Αυτό ακριβώς που γίνεται δηλαδή και με το αίμα που δίνουμε για να γίνει μια απλή μετάγγιση. Και τότε εμφανίστηκε η ιδιωτική πρωτοβουλία. Εταιρείες, οι οποιές έναντι αδρής αμοιβής, συλλέγουν το αίμα του νεογνού, και το καταψύχουν. Το αίμα παραμένει αποθηκευμένο για μελλοντική χρήση, αποκλειστικά και μόνο από το μωρό και την οικογένεια του. Και επειδή στην Ελλάδα μας αρέσει να είμαστε στην «πρωτοπορία», λειτουργούν σήμερα, οι περισσότερες ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης ομφαλοπλακουντιακού αίματος στον κόσμο σε σχέση με τον πληθυσμό μας.Άλλη μια πρωτιά που έχουμε, είναι ότι καμία από αυτές τις εταιρείες δεν έχει άδεια λειτουργίας!!
Κι εδώ προκύπτουν δύο σημαντικά θέματα. Ένα ιατρικό κι ένα ηθικό. Το ιατρικό θέμα είναι, ότι όταν υπάρχει μια γενετική ασθένεια, τα βλαστοκύτταρα έχουν κι αυτά την βλάβη στο DNA τους. Αποτέλεσμα αυτού είναι, ότι όταν τα χρειαστείς, δεν μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις για να αυτοθεραπευθείς, αφού κι αυτά θα νοσήσουν. Δηλαδή η αυτόλογη μεταμόσχευση, από φυλαγμένα κύτταρα δικά σου, δεν μπορεί να σε σώσει. Άρα ποιος ο λόγος να πληρώνεις για να τα διατηρείς κρυμμένα από τους υπόλοιπους;; Επιπλέον, σε αυτήν την περίπτωση, θα χρειαζόταν να βρεθεί κάποιος συμβατός δότης από μια δημόσια τράπεζα, για να γίνει αλλογενής μεταμόσχευση.
Το ηθικό θέμα είναι, ότι εφόσον βρεθούμε στην ανάγκη μεταμόσχευσης βλαστοκυττάρων, και δεδομένου ότι με τα δικά μας κατά πάσα πιθανότητα δεν θα σωθούμε, πως είναι δυνατόν, να κρατάμε τα βλαστοκύτταρα μας σε ένα ιδιωτικό ψυγείο, στερώντας τα από τους συνανθρώπους μας, που τόσο απλόχερα και ανιδιοτελώς προσφέρουν τα δικά τους. Γι’ αυτούς τους λόγους, συστήνεται πολύ ισχυρά, η συλλογή του πολύτιμου αυτού δώρου της φύσης κατά την γέννηση, και η δωρεά του στην δημόσια τράπεζα φύλαξης ομφαλοπλακουντιακού αίματος. Αν αυτό γίνει από όλους μας, ο εμπλουτισμός της δημόσιας τράπεζας, θα είναι σε τέτοιο βαθμό, που η πιθανότητα να βρούμε συμβατό αίμα όταν το χρειαστούμε, θα αυξηθεί κατακόρυφα.
Ταυτόχρονα, χωρίς να το γνωρίζουμε, μπορεί να σώσουμε μια ζωή οπουδήποτε στον πλανήτη, η οποία θα χανόταν αν εμείς δεν είχαμε κάνει αυτήν την πολύ απλή κίνηση.
Στην Γαλλία, από όπου ξεκίνησαν όλα, οι ιδιωτικές τραπεζες απαγορεύονται με νόμο ενώ η εξαγωγή ομφάλιου αίματος και βλαστοκυττάρων απαγορεύονται και τιμωρούνται με φυλάκιση. Στην Γαλλία τα βλαστοκύτταρα θεωρούνται Εθνικός πόρος. Καλό είναι λοιπόν, όλοι μας, παρά το έντονο και παραπλανητικό μάρκετινκ των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και των ιδιωτικών μαιευτικών κλινικών, να διαφυλάξουμε αυτόν τον εθνικό πόρο για εμάς, τους γύρω μας, αλλά και για τις επόμενες γενιές ανθρώπων κάνοντας πράξη τη λέξη αλληλεγγύη.
ΥΓ: “Αν ο γιατρός σας προτείνει την ιδιωτική φύλαξη του ομφάλιου αίματος για αυτόλογη χρήση, τίθεται θέμα εμπιστοσύνης προς τον γιατρό” Ευρωπαική Ομάδα για την Ηθική στην επιστήμη και τις Νέες Τεχνολογίες (EGE – op.19, 1.22)
Λεωνίδας Ελευθ. Πολυκρέτης
Ωτορινολαρυγγολόγος – Χειρουργός Κεφαλής Τραχήλου
