- Η λέξη μαία φτάνει στο σήμερα από την αρχαιότητα αναλλοίωτη, ίσως γιατί από την αρχή του κόσμου ο δεσμός της με τις νέες μητέρες ήταν τόσο σημαντικός και η συμβολή της στη συνέχιση της ζωής αδιαμφισβήτητη.
- Η μαία, η γυναίκα δηλαδή που παρίσταται στην εγκυμονούσα, πριν μετά αλλά κυρίως κατά τη διάρκεια του τοκετού λαϊκά ονομαζόταν μαμή και οι γνώσεις της παλαιότερα ήταν εμπειρικές. Στην Αμοργό του 19ου αιώνα έζησε αλλά και «έδωσε ζωή» μια σπουδαία για την εποχή της μαία, η φημισμένη Διαμάντω Γιαννακού του Ιωάννη και της Μαρίας, από την πολυμελή οικογένεια των Καστάνηδων. Γέννημα θρέμμα της Χώρας Αμοργού η κυρά-Διαμάντω έδειξε από νεαρή ηλικία την κλίση της στη μαιευτική επιστήμη. Πρωτοπόρα για τα δεδομένα της εποχής, ενώ ήταν ήδη μητέρα 4 παιδιών και γνώριζε εμπειρικά τη δουλειά, αποφασίζει να τα αφήσει στο νησί για να πάει να εργασθεί και παράλληλα να μαθητεύσει στη μαιευτική κλινική του Λούρου στο Πασαλιμάνι λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιστρέφει διπλωματούχα και έχοντας τελειοποιήσει τις γνώσεις της στο επάγγελμα. Δεν εφησυχάζει όμως ,αφού βιβλία μαιευτικής συνεχίζουν να καταφθάνουν στο νησί με την ίδια να τα ξεσκονίζει. Η βοτανολογία ήταν η δεύτερη αγάπη της και δεν έλειπαν μάλιστα οι αλοιφές και τα αυτοσχέδια πρακτικά φάρμακα που έφτιαχνε για τις διάφορες περιστάσεις.
- Πολλοί την περιγράφουν να αναμειγνύει τα υλικά της μέσα στο λευκό μαρμάρινο γουδί, χωρίς ποτέ όμως να αποκαλύπτει το περιεχόμενο του. Από την Κατω Μεριά ως τη Γιάλη αλλά και στα Κουφονήσια όλοι γνώριζαν το πρώτο σπίτι πριν την εμπροστιάδα στην απάνω γειτονιά της Χώρας όπου κατοικούσε η κυρά-Διαμάντω, αφού η πόρτα του δεν έκλεινε ποτέ. Το βαλιτσάκι της ήταν πάντα γεμάτο με τα μαιευτικά εργαλεία- τις χαρακτηριστικές κουτάλες-τα σημερινά εμβρυουλκά -για όσες κακογεννούσαν και έτοιμο προς χρήση αφού η δουλειά της δεν είχε ωράριο και ο προορισμός της δεν είχε περιορισμό. Η φήμη πως «γυναίκα δεν έπαθε και παιδί δεν χάθηκε στα χέρια της» ακούγεται από όλους όσους θυμούνται με θαυμασμό τις ικανοτητες της..ενώ οι διηγήσεις για τις περιπέτειες της δεν έχουν τελειωμό. Οι περισσότεροι την έχουν στη μνήμη τους να φεύγει μέσα στην άγρια νύχτα καβάλα στο μουλάρογάδαρο της με βροχή ή κρύο, τυλιγμένη μονάχα με ένα στρατιωτικό αμπέχονο να σπεύδει για να προλάβει την ετοιμόγεννη μητέρα που σε όλο το διάστημα της εγκυμοσύνης η ίδια φρόντιζε. Οταν δε, οι μέλλουσες μητέρες βρίσκονταν στον τελευταίο μήνα της κύησης τις «κυνηγούσε» από πίσω για να βεβαιώνεται για την πορεία της υγείας τους και τις κατσάδιαζε όταν αμελούσαν να την επισκεφτούν. Στο σπίτι της πραγματοποιούσε γέννες μόνο φιλενάδων της ή πολύ στενών συγγενισσών της. Η αμοιβή της καθοριζόταν ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, ενώ πολλές φορές αντί να πάρει χρήματα η φαγώσιμα δώριζε και κάτι στη νέα μητέρα.
- Την περίοδο της Κατοχής εκτελούσε και χρέη γιατρού ειδικά σε ορθοπεδικά ζητήματα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ακόμα και οι γιατροί ζητούσαν τις συμβουλές της στη μαιευτική. Σε μεγάλη μάλιστα ηλικία, βρισκόμενη στην Αθήνα πηγαίνει να επισκεφτεί μια ετοιμόγεννη ανιψιά της στο νοσοκομείο. Ρωτώντας για την πορεία της γέννας κι ενώ ο γυναικολόγος συνέστησε καισαρική τομή λόγω επιπλοκών εκείνη ζήτησε την άδεια να μπει στο χειρουργείο και κατάφερε να ξεγεννήσει φυσιολογικά την κοπέλα, παίρνοντας τα συγχαρητήρια από τον γιατρό ο οποίος έμεινε έκπληκτος από τον τρόπο που η Αμοργιανή μαμή χειρίστηκε το περιστατικό. Με ανήσυχο πνεύμα και κοφτερό μυαλό καταπιανόταν με πολλά στην καθημερινότητα της όπως τα κεντήματα που τα έμαθε από πολιτικές εξόριστες από την Καλαμπάκα αλλά και την παραδοσιακή αμοργιανή κουζίνα με ειδικότητα στα εφτάζυμα ψωμιά που όμοια τους δεν έψηνε άλλη στη γειτονιά.
- Απεβίωσε πλήρης ημερών, στα 95 χρόνια της στην Αμοργό πριν από περίπου 40 χρόνια, έχοντας ακούσει το πρώτο κλάμα εκατοντάδων νεογέννητων, κερδίζοντας επάξια μια θέση στην λαϊκή ιστορία του νησιού
Το παραπάνω κείμενο της αμοργιανής μαίας, της πρωτοστάτισσας των γεννήσεων στο νησί το αφιερώνουμε σήμερα σε όλες τις μητέρες του κόσμου…Χρόνια πολλά σε εκείνες που βιώνουν τη μητρότητα…άρα την ίδια τη ζωή!
Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Σίμο Γιαννακό και τη συζυγό του Ειρήνη που μοιράστηκαν μαζί μας τις αναμνήσεις τους και μας ξενάγησαν στη γειτονιά της Κυρά Διαμάντως.
