Στα μεταλλεία βωξίτη της Αμοργού στον Κρούκελλο

3941

Ο βωξίτης είναι πέτρωμα, δηλαδή συνδυασμός ορυκτών, και αποτελεί το κυριότερο μετάλλευμα αργιλίου του πιο γνωστού σε όλους αλουμίνιου. Η Αμοργός διαθέτει αρκετά κοιτάσματα στο υπέδαφος της, γεγονός που συντέλεσε στην δημιουργία μεταλλείων εξόρυξης βωξίτη στην περιοχή του Κρούκελλου στην Αιγιάλη στις απαρχές του προηγούμενου αιώνα.

Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των μεταλλείων σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής άνηκαν στον Ιωάννη Βουγιουκλάκη και στους συνεταιρούς του Σκουζέ και Σερπιέρι οι οποίοι κάτεχαν και άλλα μεταλλεία στις Κυκλάδες.

Πολλοί Αμοργιανοί δούλεψαν στην εξόρυξη και στην κατασκεύη των έργων ενώ τα μεταλλεία έπαψαν να λειτουργούν την δεκαετία του 40′.

Κατά το τέλος της δεκαετίας του 1970 έγιναν προσπάθειες αξιοποίησης των μεταλλείων (γεωτρήσεις, δοκιμαστική παραγωγή) από τον Δημήτριο Μ. Σκαλιστήρη, ιδιοκτήτη της ΕΛΜΙΝ, προσπάθειες που όμως τελικά εγκαταλείφθηκαν.

Σήμερα τα εγκαταλελειμμένα πλεόν μεταλλεία προσφέρουν ένα ξεχωριστό θέαμα και οι στοές με τις υπόλοιπες μεγάλες κατασκεύες των εγκαταστάσεων και των κτιρίων προκαλούν μεγάλη εντύπωση και δέος και μεταφέρουν τον επισκέπτη σε μια άλλη εποχή.

Η πρόσβαση γίνεται από κατηφορικό μονοπάτι που ξεκινάει από το εκκλησάκι του Σταυρού και είναι αρκετά δύσκολη έως αδύνατη λόγω του δύσβατου της περιοχής, της σαθρότητας και της μεγάλης κλίσης του εδάφους και των απόκρημνων βράχων.

Είναι γεγονός ότι αν η πρόσβαση στην περιοχή ήταν πιο εύκολη, τα μεταλλεία θα ήταν από τα μεγαλύτερα τουριστικά αξιοθέατα της Αμοργού.

Οι στοές

Οι στοές των μεταλλείων βρίσκονται διάσπαρτες στο βουνό. Αλλές μεγάλες, άλλες μικρές, κάποιες πάνε βαθιά μέσα στο έδαφος.

Ράγες και βαγόνια

Στην περιοχή έχουν απομείνει κάποιες ράγες και βαγόνια με τα παρελκόμενα τους που χρησίμευαν στην μεταφορά του μεταλλεύματος

Τα χωνιά

Τα χωνιά είναι μεγάλες πέτρινες κατασκευές με πανύψηλα τοιχώματα στις οποίες κατέληγε το υλικό και μέσω μεγάλων σιδερένιων θυρών οδηγούνταν στα πλοία που φόρτωναν τον βωξίτη.

Οι ντόκοι

Ανάμεσα στους δύο ντόκους έδεναν τα πλοία για την εκφόρτωση του μεταλλεύματος. Εικάζεται ότι υπήρχε και μια μεγάλη ράμπα όπου κυλούσε το υλικό στα πλοία.

Πάνω από τους ντόκους υπάρχει ένα κτίριο σαν παρατηρητήριο.

Το διοικητήριο

Το κτίσμα που στέγαζε την διοίκηση είναι το πιο καλά διατηρημένο κτίριο των μεταλλείων, εφοδιασμένο με σιδερένιες πόρτες και παράθυρα για την προστασία των διοικούντων από αποστάτες και απεργούς.

Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δούλευαν οι εργάτες στα μεταλλεία ήταν απάνθρωπες, με εξαντλητικά ωράρια που έφταναν και τις 16 ώρες ημερησίως, λίγο και κακό φαγητό και με 1,2 ρεπό τον μήνα και όλα αυτά για πενιχρό μισθό λίγων δραχμών και έτσι οι απεργίες ήταν κάτι που φοβόντουσαν οι διοικούντες.

Στα μεταλλεία επίσης εργάζονταν και ανήλικα παιδιά από 12 χρονών.

(Το διοικητήριο διέθετε μέχρι και μπανιέρα, μεγάλη πολυτέλεια για την εποχή)

Περίπου 200 άτομα εργάζονταν στα μεταλλεία καθημερινά. Τα κτίσματα όπου έμεναν οι εργάτες και τα υπόλοιπα κτίρια του μεταλλείου έχουν διαλυθεί με το πέρασμα του χρόνου.

Υπάρχει και η φήμη ότι το μεταλλείο ίσως βομβαρδίστηκε από τους σύμμαχους το 1945.